Trzeci filar polskiego systemu emerytalnego wyraźnie różni się od pozostałych, ponieważ Ty sam możesz zdecydować, czy chcesz do niego należeć czy też nie. Sprawdźmy więc, czy to się opłaca!

Trzeci filar ubezpieczeń został wprowadzony w Polsce w ramach reformy systemu emerytalnego w 1999 roku. Wtedy to podzielono system ubezpieczeń na trzy filary. Dwa pierwsze, czyli emerytury wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz środki gromadzone w otwartych funduszach emerytalnych, są obowiązkowe. Natomiast III filar nie jest obligatoryjny. Jeśli zdecydujesz się w nim oszczędzać to będziesz miał do dyspozycji dwie formy odkładania pieniędzy. Jeśli posiadasz wystarczającą ilość środków, możesz z nich korzystać w tym samym czasie. Są to: pracowniczy program emerytalny (PPE) i indywidualne konto emerytalne (IKE).

Pracownicze Programy Emerytalne (PPE)

Skorzystanie z tej formy oszczędzania jest możliwe tylko wtedy, jeśli Twój pracodawca stworzył taki program. Wciąż nie jest to popularna forma odkładania na emeryturę, w 2009 r. w Polsce było ich tylko ok. 1100.

Decyzja o utworzeniu takiego programu wymaga zgody reprezentacji pracowników. Podpisują oni wraz z pracodawcą tak zwaną zakładową umowę emerytalną. W dokumencie tym zawarte są podstawowe zasady funkcjonowania programu emerytalnego, m.in. wysokość składki podstawowej, którą będzie opłacał pracodawca. Wliczana jest ona do kosztów działalności firmy i zmniejsza podstawę do naliczania podatku od działalności gospodarczej. Maksymalny wymiar składki podstawowej wynosi 7 procent podstawy wynagrodzenia.

Kiedy zakładowa umowa emerytalna jest już podpisana, pracodawca asygnuje kolejną, tym razem z instytucją, która będzie zarządzać zgromadzonymi środkami. PPE może być zorganizowany w czterech formach:

• pracowniczy fundusz emerytalny – funkcjonuje on na zasadach podobnych do otwartych funduszy emerytalnych i jest zarządzany przez powołane specjalnie w tym celu pracownicze towarzystwo emerytalne
• wnoszenie składek do określonego funduszu inwestycyjnego
• grupowe ubezpieczenie na życie z funduszem kapitałowym
• zarządzanie zagraniczne, kiedy instytucja, która zarządza składkami, znajduje się poza granicami Polski

Kiedy obie te umowy są już podpisane, program zostaje wpisany na specjalną listę przez Komisję Nadzoru Finansowego i każdy pracownik, zatrudniony w danej firmie dłużej niż 3 miesiące, może do niego przystąpić, składając pisemną deklarację uczestnictwa. Dokument ten określa przede wszystkim wysokość składki dodatkowej, którą pracownik będzie opłacał sam. Maksymalna roczna wysokość tej składki to 4,5-krotność średniego miesięcznego wynagrodzenia. W2010 r. jest taka sama, jak w 2009 roku: wynosi 14 368,50 zł. Wpłacane pieniądze są przechowywane i inwestowane przez instytucję, z którą Twoja firma zawarła umowę, pracodawca nie ma prawa nimi gospodarować bądź przeznaczyć je np. na inwestycje.

Indywidualne konto emerytalne (IKE)

Uczestnictwo w pracowniczym programie emerytalnym nie wyklucza założenia indywidualnego konta emerytalnego. Jak sama nazwa wskazuje, zakładamy je sami, wybierając z bardzo szerokiej oferty instrumentów dostępnych na rynku.
IKE mogą być prowadzone w różnych formach: lokaty, funduszu inwestycyjnego, rachunku maklerskiego lub ubezpieczenia na życie z funduszem kapitałowym. Decyzja o wyborze formy prowadzenia tego rachunku zależy od tego, jak duże ryzyko inwestycyjne jesteś w stanie tolerować.

Teoretycznie największe możliwe zyski daje IKE prowadzone przez biuro maklerskie, największe jednak jest też ryzyko. Z kolei IKE w formie lokaty lub funduszu obligacji zapewnia najmniejsze, ale za to pewne zyski. Decyzja należy więc do Ciebie. Powinieneś ją dobrze przemyśleć. Pamiętaj przy tym, że istnieje roczny górny limit wpłat na IKE. Odpowiada on trzykrotności średniego miesięcznego wynagrodzenia. W 2010 r. wynosi 9 579 zł.
Wybierając IKE zwróć uwagę na opłaty. Pobierane są one zazwyczaj na tych samych zasadach, co opłaty przy prowadzeniu lokat, funduszy inwestycyjnych lub rachunków maklerskich.
W przypadku IKE będącego funduszem wyróżniamy dwa główne typy opłat: prowizje od nabycia jednostki, która jest już wliczona w jej cenę oraz opłatę za zarządzanie, która naliczana jest raz do roku od średniej wartości aktywów funduszu. Oczywiście może się okazać, że IKE pobierające wyższe opłaty osiągają też lepsze wyniki, należy więc porównać obie te wartości, ponieważ próbując oszczędzić na opłatach możesz stracić znacznie więcej, gdy zyski z naszego IKE będą niskie lub przeciętne.

Podsumowanie

Podstawową zaletą oszczędzania w III filarze w stosunku do zwykłych inwestycji, np. w papiery wartościowe jest to, że zyski osiągnięte zarówno w PPE jak i w IKE są zwolnione z 19–procentowego podatku od zysków kapitałowych. Oczywiście zwolnienie przysługuje tylko i wyłącznie wtedy, jeśli wypłacisz środki po przejściu na emeryturę.
Podsumowując, oszczędzanie w III filarze może stanowić znaczny dodatek do Twojej emerytury. Jak już wspominaliśmy, według niektórych wyliczeń emerytura z obu obowiązkowych filarów będzie wynosić jedynie 50 procent ostatniego wynagrodzenia. Jeśli więc nie chcesz znacząco obniżać swojego poziomu życia po przejściu na emeryturę to powinieneś zacząć oszczędzać w III filarze, wybierając IKE lub PPE. I pamiętaj, im wcześniej to zrobisz, tym większe środki uda Ci się zgromadzić!

Więcej informacji na www.zrozumfinanse.pl