Z najnowszych danych GUS wynika, że w 2015 r. wyraźnie poprawiła się sytuacja materialna gospodarstw domowych w Polsce. Rodziny osiągały wyższe dochody i więcej wydawały co dawało im też możliwość oszczędzania.

Dochody

Według raportu „Budżety gospodarstw domowych w 2015 r." poziom przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na osobę (czyli po potrąceniu wszystkich podatków) wyniósł w 2015 r. 1386 zł i był realnie wyższy o 4,3 proc. od dochodu z roku 2014.

Najwyższy przeciętny miesięczny dochód oraz przeciętne miesięczne wydatki na osobę (podobnie jak w latach ubiegłych) odnotowano w gospodarstwach osób pracujących na własny rachunek poza gospodarstwem rolnym - wynosiły one odpowiednio: 1739 zł i 1311 zł. Dochód w tej grupie gospodarstw domowych był o 25,5 proc. wyższy od średniego dochodu w gospodarstwach ogółem, a wydatki o 20,1 proc. wyższe od średnich wydatków ogółem (w 2014 r. odpowiednio 21,7 proc. i 20,7 proc.).

Podobnie jak w roku poprzednim najniższym przeciętnym dochodem rozporządzalnym na osobę dysponowały gospodarstwa domowe rolników (1046 zł) i był on o 24,5 proc. niższy od średniej w gospodarstwach ogółem (w 2014 r. niższy o 21,6 proc.). W gospodarstwach rolników odnotowano też najniższe wydatki (779 zł), które były niższe od średnich wydatków dla gospodarstw ogółem o 28,6 proc. (w 2014 r. - niższe o 25,9 proc.).

Wydatki

Przeciętne miesięczne wydatki w gospodarstwach domowych na osobę w 2015 r. wyniosły 1091 zł - i były realnie wyższe o 2,1 proc. od wydatków z roku 2014, stanowiły 78,7 proc. dochodów (w 2014 r. - 80,5 proc.). Wydatki na towary i usługi konsumpcyjne wyniosły średnio 1043 zł i były realnie wyższe o 2 proc. w stosunku do 2014 r.

W ubiegłym roku prawie we wszystkich grupach społeczno-ekonomicznych gospodarstw domowych wystąpił realny wzrost przeciętnych miesięcznych wydatków (od 1,6 proc. w grupie pracujących na własny rachunek do 3,7 proc. w grupie rencistów). Wyjątek stanowiły gospodarstwa domowe rolników, gdzie nastąpił realny spadek przeciętnych miesięcznych wydatków o 0,9 p. proc.

Podobnie jak w latach ubiegłych najwyższy udział w strukturze wydatków ogółu gospodarstw domowych miały wydatki na żywność i napoje bezalkoholowe - 24,0 proc., przy czym w gospodarstwach pracujących na własny rachunek stanowiły one 20,5 proc., a w gospodarstwach rolników - 31,3 proc. wszystkich wydatków (w 2014 r. odpowiednio: 24,4 proc., 20,9 proc., 31,0 proc).

Kolejną ważną pozycję w wydatkach gospodarstw domowych stanowiły wydatki na użytkowanie mieszkania lub domu i nośniki energii. Ich udział w wydatkach ogółem utrzymał się na tym samym poziomie co w roku poprzednim (20,1 proc.). Największy spadek odnotowano w grupie rencistów - o 0,9 p. proc., ale nadal ich udział był w tej grupie najwyższy wśród wszystkich grup społeczno-ekonomicznych. W pozostałych grupach społeczno-ekonomicznych różnice w porównaniu do 2014 r. nie przekraczały 0,2 p. proc.

W ciągu ostatnich dwunastu lat udział wydatków na żywność i napoje bezalkoholowe w wydatkach ogółem gospodarstw domowych systematycznie spadał do roku 2010, przez kolejne trzy lata utrzymał się na zbliżonym poziomie niespełna 25 proc., a od 2014 roku ponownie spada. Natomiast udział wydatków na utrzymanie mieszkania lub domu i nośniki energii nieznacznie spadał w latach 2004-2007, w latach 2008-2011 wzrósł do nieco ponad 20 proc., a w ostatnich latach wahał się w przedziale 20,1 proc. - 20,8 proc. Różnica pomiędzy udziałami tych grup wydatkowych wyniosła w 2015 r. ok. 4 p. proc. i była około dwukrotnie mniejsza niż w roku 2005.

Miejsce zamieszkania wpływa na wysokość dochodów i poziom wydatków

Czynnikiem istotnie różnicującym poziom, dynamikę i strukturę dochodów oraz wydatków gospodarstw domowych jest miejsce zamieszkania. Przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na osobę w gospodarstwach domowych zamieszkujących miasta był wyższy o 41,6 proc. niż na wsi i o 13 proc. od średniej ogólnopolskiej.

Z kolei dochód rozporządzalny na wsi był niższy o 20,2 proc. od średniej ogólnopolskiej. Różnice te wynikały nie tylko z wysokości dochodów uzyskiwanych przez gospodarstwa domowe, ale były również związane z większą liczbą osób wchodzących w skład gospodarstw domowych zamieszkujących wieś. Podobną tendencję odnotowano w przypadku wydatków gospodarstw domowych. Wydatki na osobę w gospodarstwach domowych zamieszkujących miasta były o 38,8 proc. wyższe niż na wsi, a w stosunku do średniej ogólnopolskiej w miastach były wyższe o 12,2 proc., a na wsi niższe o 19,1 proc. Wyżej wymienione udziały zarówno dochodów jak i wydatków ukształtowały się na poziomie zbliżonym do poziomu z 2014 r.

W miastach liczących co najmniej 500 tys. mieszkańców przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na osobę był aż o 53,1 proc. wyższy niż przeciętnie w kraju (wzrost o 0,5 p. proc. w porównaniu do 2014 r.), natomiast wydatki były wyższe od przeciętnych krajowych o 48,8 proc. (0,9 p. proc. mniej niż przed rokiem).

W ubiegłym roku dochód rozporządzalny na osobę wyższy od średniej krajowej wystąpił w pięciu województwach: mazowieckim, dolnośląskim, zachodniopomorskim, śląskim i lubuskim.

Źródło: GUS, Budżety gospodarstw domowych w 2015 r.

Podobnie jak w roku poprzednim, zdecydowanie najwyższymi przeciętnymi dochodami na 1 osobę dysponowały gospodarstwa domowe z województwa mazowieckiego (1756 zł) i były one o 26,7 proc. wyższe niż przeciętny krajowy dochód na osobę. Najniższe przeciętne miesięczne dochody na 1 osobę zarejestrowano natomiast w województwie podkarpackim (1082 zł) - plasowały się one o 22,0 proc. poniżej średniej krajowej.

Mamy coraz większe i lepiej wyposażone mieszkania

Gospodarstwa domowe były też lepiej wyposażone w dobra trwałego użytkowania nowej generacji i zamieszkiwały nieco większe mieszkania.

Ponadto utrzymała się tendencja spadkowa w ilościowym spożyciu większości podstawowych artykułów żywnościowych. Niewielki wzrost dotyczył jedynie spożycia masła, serów i twarogów oraz mięsa surowego.

W dalszym ciągu następuje poprawa wyposażenia gospodarstw domowych w dobra trwałego użytkowania, zwłaszcza w telewizor plazmowy lub ciekłokrystaliczny z MPEG-4, smartfon, komputer z szerokopasmowym dostępem do Internetu i zmywarkę do naczyń, a także kuchenkę mikrofalową i robota kuchennego.

Przeciętne gospodarstwo domowe w 2015 roku zajmowało mieszkanie o powierzchni 76,7 m2 (w 2014 - 75,8 m2), składające się z 2,9 pokoi.

Podobnie jak w 2014 roku, ponad połowa badanych gospodarstw domowych oceniała swoją sytuację materialną jako przeciętną, 3 na 10 gospodarstw postrzegało ją jako raczej dobrą albo bardzo dobrą a co szóste - jako raczej złą albo złą.

Źródło: www.kurier.pap.pl