Edukacja finansowa społeczeństwa to raczej konieczność, gdyż w innym razie odsetek osób (finansowo) wykluczonych będzie coraz szybciej rósł. Szybciej między innymi wskutek rozwoju technologii, która coraz szerzej wkracza do sektora finansowego. W Warszawie zakończył się I Kongres Edukacji Finansowej, zorganizowany na Stadionie Narodowym przez cztery fundacje działające w obszarze edukacji finansowej: Warszawski Instytut Bankowości, Fundację im. Lesława Pagi, Fundację GPW i Fundację Rozwoju Społeczeństwa Wiedzy THINK! Uczestniczyło w nim 340 osób ze 160 instytucji finansowych, organizacji pozarządowych oraz studentów i pracowników uczelni wyższych.

5% - zaledwie taki odsetek Polaków pozytywnie ocenia stan swoje wiedzy z zakresu ekonomii, finansów i gospodarki. Te alarmujące dane z ostatniej edycji badania „Diagnoza stanu wiedzy i świadomości ekonomicznej Polaków”, przygotowanego przez Narodowy Bank Polski, wskazują na potrzebę pilnego podjęcia i wdrożenia planu, pozwalającego dotrzeć do milionów Polaków z podstawami praktycznych umiejętności w tym zakresie. Również z badań „Postawy Polaków wobec Finansów” realizowanych przez Fundację Kronenberga i Fundację Think! (w tym roku będą realizowane po raz 10-ty) wynika, że Polacy mają wiele do zrobienia w obszarze edukacji finansowej. Z perspektywy lat widać pewną poprawę, wciąż jednak pozostaje rozdźwięk między deklarowanym podejściem do oszczędzania, a stanem faktycznym. Wprawdzie w 2010 r. 58% badanych widziało sens w oszczędzaniu, a dziś aż 70%, jednak zmiana po stronie regularnie oszczędzających jest minimalna – 10% respondentów robiło tak w 2010, a 13% obecnie. Częściej sens w oszczędzaniu widzą Polki (23% vs 18% mężczyźni) i są tą częścią społeczeństwa, która bardziej regularnie, oraz korzystając z bardziej profesjonalnych źródeł informacji (51% vs 42% mężczyzn ) - korzysta w swych decyzjach z materiałów instytucji finansowych.

Podczas Kongresu eksperci i uczestnicy rozmawiali na temat najnowszych rozwiązań w zakresie edukacji finansowej, przedsiębiorczości, długoterminowego oszczędzania oraz inwestowania. O tym, jak będą zmieniać się rynki finansowe i co na to konsumenci usług finansowych, mogliśmy dowiedzieć się od prelegentów w debacie „Konsument XXI wieku - wyzwania edukacji finansowej”, w której brali udział: Magdalena Burnat-Mikosz (wiceprezes Deloitte Advisory), Paweł Chorąży (Podsekretarz Stanu, Ministerstwo Rozwoju), Jarosław Grzywiński (p.o. prezesa Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie), Krzysztof Pietraszkiewicz (prezes Związku Banków Polskich) oraz Sławomir S. Sikora (prezes Citi Handlowy). Dyskusję poprowadził Cezary Szymanek, redaktor naczelny portalu Rzeczpospolita.pl.

W sektorze publicznym od dawna opowiada się o pracach nad Narodową Strategią Edukacji Finansowej (co roku Ministerstwo Finansów raportuje do OECD, że prace nad nią są zaawansowane, choć w rzeczywistości od dekady lub dłużej sprawy nie drgnęły z miejsca). Czy jest potrzebna polskiemu społeczeństwu? Zdania dyskutantów były podzielone – mogłaby okazać się kolejnym „półkownikiem”, czyli pięknie opracowanym, kolejnym dokumentem, który postawimy na półkę. Z drugiej strony uznano, że taki dokument pomógłby skoordynować różne działania podejmowane przez różne instytucje, tym samym poprawiając stan edukacji finansowej Polaków.

W świecie dorosłych o sukcesie zawodowym czy osobistym decydują umiejętności danej osoby. Najlepiej dają sobie radę ci, którzy są świadomi tego, że czegoś nie potrafią i umieją się douczyć. Co to oznacza z punktu widzenia szkoły? Sławomir Sikora, prezes Citi Handlowy, zauważył, że jeśli uznajemy, że dorośli powinni umieć się dokształcać w obszarze edukacji finansowej (czy każdym innym), to szkoła (uczelnia) musi uczyć uczenia się. Czy tego akurat polska szkoła uczy? Uczestnicy debaty uznali, że niestety nie.

Z całą pewnością rynek finansowy będzie się zmieniał pod wpływem nowoczesnych technologii. W tym jawi się realne wyzwanie dla edukacji finansowej – konsumenci finansowi będą mieli do dyspozycji coraz nowocześniejsze narzędzia, które w przeważającej mierze będą „samoobsługowe”. Pytanie, czy będą potrafili z nich korzystać. Jak popatrzymy na odsetek osób, które dziś korzystają z technologii mobilnych w bankowości, to nie jest to jeszcze dominująca grupa. I pewnie długo jeszcze nie będzie. Jak zauważył Sławomir Sikora, z wieloletniej obserwacji rynku finansowego wynika, że klienci wcale się tak bardzo nie zmieniają i trudno oczekiwać, że w przyszłości będzie inaczej. Skoro tak, to trzeba zastanowić się, czy postęp technologiczny będzie niwelował czy zwiększał wykluczenie finansowe (i w konsekwencji społeczne).

Podczas Kongresu nie zabrakło także wątków związanych z przedsiębiorczością. Myśląc o edukacji finansowej nie możemy zapomnieć o tym, że będzie ona mniej efektywna, jeśli adresaci takich działań nie będą zarabiać. Dopiero gdy osiągamy dochody, mamy możliwość sprawdzenia w praktyce różnych sposobów zarządzania własnymi zasobami finansowymi. Potrzebujemy zatem przedsiębiorczych postaw, aby generować dochody lub zwiększać źródła finansowania w gospodarstwie domowym. Dlatego warto łączyć przedsiębiorczość z edukacją finansową, co w Polsce stara się m.in. robić Fundacja Think! w ramach Programu Rozwoju Przedsiębiorczości "Tydzień dla Oszczędzania".

Większość uczestników Kongresu uznało, że potrzebny jest wspólny wysiłek instytucji państwowych, organizacji pozarządowych, biznesu, w tym sektora finansowego, aby podnieść poziom wiedzy ekonomicznej. Pomogłoby to w zabezpieczeniu społeczeństwa przed przykrymi niespodziankami, wynikającymi z niewiedzy finansowej.

Zostały też przedstawione wnioski z najnowszej 6. edycji Mapy Edukacji Finansowej prowadzonej przez Związek Banków Polskich (wkrótce na stronach ZBP). Elementem towarzyszącym Kongresowi była też Aleja Edukacji Finansowej, do której zaproszone zostały instytucje realizujące projekty edukacyjne adresowane do różnych grup społecznych.

Organizatorzy KEF stawiają sobie za cel intensyfikację prac nad rozwojem edukacji finansowej i ekonomicznej oraz rozpoczęcie szerokiej współpracy organizacji pozarządowych zajmujących się tymi zagadnieniami. Wspólnym mianownikiem działań tych podmiotów jest zarówno rozwój edukacji ekonomiczno-finansowej obywateli, jak i podnoszenie kwalifikacji pracowników wszystkich instytucji sektora finansowego i instytucji publicznych. Chcą one stymulować, zarówno działania w ramach edukacji formalnej (programy nauczania, podręczniki, szkolenia nauczycieli), jak i angażować instytucje pozarządowe i firmy w praktyczną edukację w tym zakresie.

Informacje o Kongresie i prezentacje z wystąpień kongresowych dostępne będą pod adresem: www.kef.edu.pl.

Partnerami merytorycznymi Kongresu Edukacji Finansowej były Sektorowy Projekt "Bankowcy dla Edukacji" oraz Program Rozwoju Przedsiębiorczości "Tydzień dla Oszczędzania". W ramach tego ostatniego sfinansowano większość kosztów organizacji Kongresu.

ORGANIZATORZY:

PARTNERZY: